Page 36 - silkvalue
P. 36
35
(3) ผ้าลายมัดหมี่ จะใช้ไหมเส้นยืนเพียงสีเดียวเท่านั้น แต่จะใช้ไหมเส้นพุ่ง
หลายสีและมีลวดลายมากมาย ตามที่ผู้ทอได้มัดไว้ การสร้างลวดลายบนพื้นผ้าซึ่ง
เป็นผ้ามัดหมี่ที่มีลายนูน ทั้งนี้จะขึ้นอยู่กับจ านวนของตะกอ ซึ่งจะต้องใช้ตะกอ
มากกว่า 2 ตะกอขึ้นไปจึงจะท าให้ผ้านั้นเกิดลายนูนได้ เช่น ผ้าโฮล จะใช้ 3 ตะกอ
แต่ผ้าไหมทั่วๆ ไปที่พบจะใช้เพียง 2 ตะกอ เท่านั้น
5.1 ความรู้เกี่ยวกับเครื่องมือและอุปกรณ์การทอผ้า [16]
อุปกรณ์หรือเครื่องมือส าหรับปฏิบัติงานทอผ้ามีหลายอย่าง นับตั้งแต่
ขั้นตอนการจัดเตรียมเส้นด้ายยืน และเส้นด้ายพุ่ง การผูกโยงเข้ากับกี่ทอผ้า และ
ขั้นตอนการทอ ส าหรับอุปกรณ์เตรียมเส้นด้ายยืนและเส้นด้ายพุ่ง ที่ส าคัญมีดังน ี้
(1) ไน (เผี่ยน หรือ ระหัด หรือ หลา)
โดยลักษณะทั่วไปของไน คือ ด้านขวาเป็นวงล้อยึดติดกับหลัก 2 หลัก มีที่
ส าหรับจับให้กงล้อหมุน เรียกว่า “แขนไน” จากหลักนี้มีไม้ท าเป็นคานออกไปทาง
ทิศทางด้านซ้ายมือประมาณ 80-100 เซนติเมตร มีไม้เล็ก ๆ ติดอยู่ที่ปลายไม้
เรียกว่า “หัวไน” ที่หัวมีเหล็กปลายแหลมยาวประมาณ 6 นิ้ว เรียกว่า “เหล็กไน”
ระหว่างไนกับวงล้อจะมีเชือกคล้องเมื่อหมุนวงล้อเหล็กไนจะหมุนด้วย (รายละเอียด
ดังภาพที่ 25) อุปกรณ์นี้ท าหน้าที่ส าหรับปั่นเส้นไหมให้เป็นเกลียวแน่น หรือปั่น
ควบเส้นไหมตั้งแต่สองเส้นหรือสองสี รวมทั้งใช้ร่วมกับอุปกรณ์อื่น เช่น ระวิง หรือ
อัก เพื่อเปลี่ยนถ่ายเส้นไหมจากอุปกรณ์หนึ่งไปสู่อุปกรณ์อีกอย่างหนึ่ง
(2) ระวิง (หรือ ดอกวิง)
