Page 64 - silkvalue

63

บทที่ 6

การออกแบบลวดลาย และการสร้างลวดลาย

การออกแบบลวดลายผ้าทอ เป็นการผสมผสานกันระหว่างเทคนิคการ

ผลิต และความคิดสร้างสรรค์ให้ตรงกับความต้องการของผู้บริโภค การออกแบบ
ลวดลายบนสิ่งทอ เริ่มต้นจากการพิจารณาวัตถุดิบ ได้แก่ เส้นใย เส้นด้าย ผ้า และ

การตกแต่ง ตามประโยชน์การใช้สอย โดยสามารถออกแบบลวดลายได้ 3 ประเภท
ประเภทที่ 1 ลวดลายที่เกิดจากสี โดยใช้สีท าลวดลายบนผืนผ้า เรียก

ลวดลายตกแต่ง (decorative design) เกิดจากการย้อม และพิมพ์พลิกแพลงแบบ

ต่าง ๆ ส าหรับการพิมพ์ดิสชาร์จ (discharge Printing) ได้มีการประยุกต์ใช้กับผ้า
คราม เทคนิคนี้ใช้กับการพิมพ์ลวดลายบนผ้าที่ถูกย้อมสีครามก่อน แล้วใช้สารก าจัด

สี(discharging agent) เพื่อท าลายสีพื้นของผ้าที่ถูกย้อมท าให้เกิดเป็นลวดลายสี

ขาว (white discharge) ในกรณีที่ต้องการให้เกิดลวดลายสีอื่น ๆ (color
discharge) จะเติมสีซึ่งมีคุณสมบัติทนต่อสารก าจัดสีผสมลงไป เมื่อท าการพิมพ์

ลวดลายสีพื้นของผ้าย้อมจะถูกท าลายแต่สีที่เติมลงไปคงอยู่และเข้าไปแทนที่สีที่ถูก

กัด เมื่อไปผ่านกระบวนการอบและซักแห้งแล้วจึงจะเห็นเป็นลวดลายปรากฏ
ประเภทที่ 2 ลวดลายที่เกิดจากการขัดกันของเส้นด้าย ท าให้รูปแบบ

ต่างกัน เรียก ลวดลายโครงสร้าง (structural pattern) ซึ่งเกิดจากการทอ การถัก
หรือการท าผ้าลูกไม้บางวิธ ี

ประเภทที่ 3 ลวดลายที่เกิดจากการตกแต่ง โดยเกิดจากการตกแต่งวัสดุ

ต้องการเนื้อที่ส าหรับตกแต่ง เลือกลักษณะของลวดลาย เช่น เส้น สี รูป ท าให้น่าดู
จัดวางอย่างมีระเบียบเหมาะสมกับวัสดุที่ต้องการผลิต

ตัวอย่างการออกแบบลวดลาย และการสร้างลวดลาย บนผืนผ้า มีดังนี้