Page 312 - บทความแนวปฏิบัติที่ดี KM มทร.+2 ครั้งที่ 10
P. 312
306
ทดแทน นอกจากนี้ หลายฝ่ายรณรงค์ใช้วัสดุธรรมชาติเป็นภาชนะแทนวัสดุที่ย่อยสลายยาก ด้วยเหตุนี้เอง
ผู้วิจัยจึงตระหนักว่าเป็นหน้าที่หนึ่งในการสร้างความตระหนัก และรณรงค์ให้ชุมชนที่อยู่ในพื้นที่ใกล้เคียง
มหาวิทยาลัยร่วมกันอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม โดยเฉพาะชุมชนสวนหลวง 1 ที่เป็นชุมชนพื้นที่ที่ท าวิจัยมาแล้วหลาย
โครงการ ด้วยเหตุที่ชุมชนสวนหลวง 1 เป็นชุมชนใจกลางกรุงเทพมหานคร อยู่ในซอยเจริญกรุง 103 เขตบาง
คอแหลม เป็นชุมชนที่ได้รับรางวัลด้านการจัดการสิ่งแวดล้อม รองชนะเลิศอันดับ 1 ชุมชนเป็นมิตรกับ
สิ่งแวดล้อม และรางวัล 1 ใน 10 ของชุมชนปลอดการเผาของกรุงเทพมหานคร เป็นพื้นที่วิจัยในหลายโครงการ
ได้แก่ โครงการวิจัยการพัฒนาและแก้ไขความเหลื่อมล้ าทางสังคมในเขตกรุงเทพมหานคร : ชุมชนสวนหลวง 1
และโครงการวิจัยเรื่อง การจัดการการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืนของชุมชนสวนหลวง 1 เป็นต้น จากการด าเนิน
โครงการวิจัยทั้งสองเรื่องที่ผ่านมา ชุมชนเข้ามามีส่วนร่วม และร่วมในกระบวนการเรียนรู้กิจกรรมทั้งสอง
โครงการ โดยโครงการวิจัย เรื่อง โครงการพัฒนาและแก้ไขความเหลื่อมล้ าทางสังคม มีการด าเนินการติดตั้ง
ไฟฟ้าโดยรอบภายในชุมชนสวนหลวง 1 จ านวน 39 ต้น 78 ดวง และ จากผลงานวิจัยเรื่อง การจัดการการ
ท่องเที่ยวอย่างยั่งยืนของชุมชนสวนหลวง 1 มีการริเริ่มจัดให้มีตลาดชุมชนริมคลองสวนหลวง 1 ท าให้ชาว
ชุมชนมีรายได้เพิ่มขึ้น และมีชีวิตความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น
อย่างไรก็ดี แม้ว่าทั้งสองโครงการได้สิ้นสุดแล้ว ผลที่เกิดขึ้นจากทั้งสองโครงการ คือ โครงการพัฒนา
และแก้ไขความเหลื่อมล้ าทางสังคม ได้รับงบประมาณสนับสนุน (seed money) จากกรุงเทพมหานครอีกส่วน
หนึ่ง สามารถติดตั้งไฟฟ้า 39 ต้น 78 ดวง ท าให้ทางเดินภายในชุมชนมีความสว่างไสว สามารถเดินเข้าออก
ชุมชนได้อย่างสะดวก ไม่มืดมิดเช่นแต่เดิม เนื่องจากภายในชุมชนฯ คับแคบ เป็นเพียงทางเดินเท้า และ
จักรยาน รถยนต์ไม่สามารถเข้าถึงได้ คงอนุญาตเฉพาะจักรยานยนต์เจ้าหน้าที่ต ารวจ และบุรุษไปรษณีย์
เท่านั้น ส าหรับโครงการการจัดการการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืนของชุมชนสวนหลวง 1 ท าให้ชาวชุมชนฯ มีอาชีพ
จากการประกอบอาหาร และมีรายได้จากการจ าหน่ายอาหาร ซึ่งจัดขึ้นเป็นประจ าทุกเดือน เดือนละครั้ง มา
เป็นเวลา 3 ปีเศษ แต่ภาพรวมของทั้งสองโครงการ คือ ไม่มีการบริหารจัดการด้านการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมให้
เกิดผลที่ชุมชนควรจะได้รับประโยชน์อย่างเต็มที่
แม้ว่ากิจกรรมจากการด าเนินโครงการทั้งสองโครงการจะก่อให้เกิดประโยชน์แก่ชุมชนก็ตาม ทว่าสิ่งที่
พบในกาลต่อมาคือ ค่าใช้จ่ายจากค่าไฟฟ้าที่ติดตั้งภายในชุมชนทั้งสิ้น 78 ดวงโดยรอบชุมชน ซึ่งเท่ากับว่าค่า
ไฟฟ้าของดวงไฟทั้งหมดนี้จะต้องมีผู้รับภาระ และค่าใช้จ่ายส่วนนี้ตกเป็นภาระแก่ชุมชนสวนหลวง 1 เป็น
ผู้รับผิดชอบ ประเด็นค าถามจึงมีว่าจะท าอย่างไรที่จะท าให้ค่าไฟฟ้าลดน้อยลง ซึ่งเป็นประเด็นที่จะต้องหา
แนวทางศึกษาแก้ไข ส่วนการจัดตลาดชุมชนริมคลองสวนหลวง 1 ทุกวันอาทิตย์แรกของเดือน ได้ผลตอบรับที่
ดีมากจากผู้มาท่องเที่ยวตลาดแห่งนี้ ทว่าประเด็นหนึ่งคือภาชนะที่ใส่อาหารยังคงเป็นโจทย์ท้าทายที่จะท า
อย่างไรให้แม่ค้า พ่อค้าในชุมชนหันมาใช้วัสดุธรรมชาติทดแทนภาชนะพลาสติก หรือโฟม ซึ่งเป็นประเด็นที่
น่าสนใจในการปรับเปลี่ยนทัศนคติ และพฤติกรรม เพื่อรักษาสิ่งแวดล้อม
ดังนั้น จากการด าเนินการสองกิจกรรมที่ผ่านมาเพื่อการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมต่อไปจึงเล็งเห็นว่าควรมี
การน าพลังงานทดแทนมาใช้ พร้อมกับการรักษาสิ่งแวดล้อม โดยศึกษาระบบฐานข้อมูลชุมชนสวนหลวง 1
ด้านการใช้พลังงานไฟฟ้าที่ติดตั้งโดยรอบชุมชนจ านวน 39 ต้น 78 ดวง ว่ามีการใช้ไฟฟ้าประเภทใดและ
ค่าใช้จ่ายเท่าใด เพื่อลดการใช้ไฟฟ้ากระแสหลักที่มีอยู่ มีการสัมภาษณ์เชิงลึกประธานและกรรมการชุมชนสวน
หลวง 1 เพื่อทราบการบริหารจัดการด้านการใช้ไฟฟ้า จากนั้นได้รับความร่วมมือจากอาจารย์สาขาไฟฟ้า
หัวหน้าหน่วยวิจัยพลังงานทดแทน คณะวิศวกรรมศาสตร์ มาเป็นวิทยากรในการอบรมการเปลี่ยนแปลงระบบ
ไฟฟ้าดังกล่าว
