Page 308 - บทความแนวปฏิบัติที่ดี KM มทร.+2 ครั้งที่ 10
P. 308
302
2 การเจริญเติบโต,อัตราการรอดตาย และอัตราการเปลี่ยนอาหารเป็นเนื้อของปลากะพงขาว
ปลากะพงขาวที่เลี้ยงร่วมกับหอยแมลงภู่และปลากะพงขาว(ชุดควบคุม) พบว่าการเจริญเติบโตไม่มี
ความแตกต่างกันมาก ทั้งความยาวและน้ าหนัก เนื่องจากอัตราการปล่อยเท่ากัน การจัดการเลี้ยงไม่ต่างกัน
แสดงให้เห็นว่าแม้ว่าจะเลี้ยงร่วมกับหอยแมลงภู่ก็ตาม ก็ไม่ท าให้การเจริญเติบโตลดลง อัตราการรอดเมื่อเลี้ยง
เป็นระยะเวลา 6 เดือน พบว่าบ่อที่เลี้ยงร่วมกับหอยแมลงภู่มีอัตราการรอดตายเท่ากับ 71.09 เปอร์เซ็นต์
บ่อควบคุมมีอัตราการรอดตายเท่ากับ 74.03 เปอร์เซ็นต์ เมื่อดูจากตัวเลขจะเห็นได้ว่าอัตราการรอดตาย
ใกล้เคียงกัน อัตราการเปลี่ยนอาหารเป็นเนื้อ พบว่าบ่อที่เลี้ยงร่วมกับหอยแมลงภู่มีอัตราการเปลี่ยนอาหารเป็น
เนื้อเท่ากับ 7.05:1 บ่อปลากะพงขาว(บ่อควบคุม)มีอัตราการเปลี่ยนอาหารเป็นเนื้อเท่ากับ 6.84:1 เมื่อดูจาก
ตัวเลขจะเห็นได้ว่าอัตราการเปลี่ยนอาหารเป็นเนื้อใกล้เคียงกัน โดยทั่วไปค่าอัตราการเปลี่ยนอาหารเป็นเนื้อ
ของการเลี้ยงปลากะพงขาวที่เลี้ยงด้วยการให้ปลาสดเป็นอาหารอยู่ในช่วง 7-10:1 (กรมประมง, 2536 )
3. น าผลจากการวิจัยไปถ่ายทอดสู่กลุ่มวิสาหกิจชุมชน
การทดลองการเลี้ยงหอยแมลงภู่ร่วมกับการเลี้ยงปลากะพงขาวในบ่อดินได้น าไปใช้ในการบูรณาการ
กับบริการวิชาการกับสังคม ของคณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีการประมง ในโครงการบริการวิชาการเพื่อ
สร้างความเข้มแข็งและยั่งยืนให้กับชุมชนบ่อหิน ปีงบประมาณ 2559 กิจกรรมย่อยที่ 4 การส่งเสริมอาชีพการ
เพาะเลี้ยงสัตว์น้ า ซึ่งจากงานวิจัยเรื่องนี้ได้น าไปเผยแพร่ให้กับกลุ่มวิสาหกิจผู้เลี้ยงปลาในกระชังบ้านปากคลอง
ได้ใช้พื้นที่ระหว่างทางเดินใต้กระชังให้เป็นประโยชน์น ามาเลี้ยงหอยนางรมแบบแขวน ในระดับความลึก 40
เซนติเมตร โดยที่ไม่ต้องให้อาหารใดๆทั้งสิ้น เนื่องจากหอยแมลงภู่จะกรองกินแพลงก์ตอนพืชที่อยู่ในน้ าทะเล
เป็นอาหาร และที่ตั้งกระชังอยู่บริเวณปากคลอง มีป่าชายเลนอุดมสมบูรณ์ เป็นต้นก าเนิดของธาตุอาหารใน
ปริมาณมาก เหมาะสมส าหรับการเจริญเติบโตของแพลงก์ตอนพืขที่เป็นอาหารของหอยแมลงภู่ จึงมีผลให้
หอยแมลงภู่ที่น าไปส่งเสริมให้กลุ่มวิสาหกิจเลี้ยงมีการเจริญเติบโตอย่างรวดเร็วรวดเร็ว ไม่มีปํญหาด้านศัตรูและ
โรคพยาธิซึ่งท าให้เกิดอาชีพเสริมและช่วยลดความเสี่ยงของการเลี้ยงปลาในกระชังได้เป็นอย่างดี
4.การบูรณาการกับการเรียนการสอน
การทดลองการเลี้ยงหอยแมลงภู่ร่วมกับการเลี้ยงปลากะพงขาวในบ่อดินได้น าไปใช้ในการบูรณาการ
การเรียนการสอนกับรายวิชาในหลักสูตรเพาะเลี้ยงสัตว์น้ า ในรายวิชา ปัญหาพิเศษทางการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ า
โดยให้นักศึกษาชั้นปีที่ 4 ได้ท าโครงการปัญหาพิเศษเกี่ยวกับ ระดับความลึกที่เหมาะสมต่อการเลี้ยง
หอยแมลงภู่แบบแขวนในบ่อเลี้ยงปลากะพงขาว และโครงการปัญหาพิเศษเรื่องชนิดของแพลงก์ตอนพืชที่พบ
ในบ่อเลี้ยงปลากะพงขาว ท าให้นักศึกษาได้รับความรู้และทักษะในการเลี้ยงหอยแมลงภู่ และทราบชนิดของ
แพลงก์ตอนที่พบในบ่อดินที่เลี้ยงปลากะพงขาว นอกจากนี้งานวิจัยเรื่องนี้ยังได้น าไปบูรณาการกับรายวิชา
ปฏิบัติการการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ าชายฝั่ง โดยให้นักศึกษาหลักสูตรเพาะเลี้ยงสัตว์น้ าชั้นปีที่3 ได้เข้าไปใช้
ประโยชน์จากงานวิจัย ในการศึกษาบทปฏิบัติการการเลี้ยงสัตว์น้ าแบบผสมผสาน โดยการเลี้ยงหอยแมลงภู่กับ
ปลากะพงขาวในบ่อดิน ซึ่งท าให้นักศึกษาได้รับทักษะหลายด้าน ทั้งด้านความรู้ และด้านคุณธรรม จริยธรรม
เป็นการฝึกให้นักศึกษามีความรับผิดชอบ ตรงต่อเวลา มีมนุษยสัมพันธ์ การท างานร่วมกับผู้อื่น การเป็นผู้น า
ฯลฯ
สรุป
1.การเจริญเติบโต และอัตราการรอดตาย ของหอยแมลงภู่ที่ทดลองเลี้ยงในระดับความลึกต่างกันใน
บ่อเลี้ยงปลากะพงขาว พบว่าที่ระดับความลึก 40 เซนติเมตร ดีที่สุด
