Page 35 - บทความแนวปฏิบัติที่ดี KM มทร.+2 ครั้งที่ 10

29

บทน า

ความต้องการใช้ยาสมุนไพร การที่สกลนครเป็นจังหวัดต้นแบบด้านการแพทย์แผนไทยโดยมีการ

ให้บริการการแพทย์แผนไทยในสถานพยาบาลทุกแห่ง ทั้งโรงพยาบาลประจ าอ าเภอ และ โรงพยาบาลส่งเสริม
สุขภาพ ทั้งยังมีโรงพยาบาลการแพทย์แผนไทยเฉพาะทางอีก 2 แห่ง ได้แก่ โรงพยาบาลการแพทย์แผนไทยด้าน
มะเร็ง วัดค าประมง และโรงพยาบาลการแพทย์แผนไทยสกลนคร หลวงปู่แฟ๊บ สุภัทโท ซึ่งสถานพยาบาลที่กล่าว
มาได้สั่งยาสมุนไพรส่วนใหญ่มาจากห้างร้านจ าน่ายยาสมุนไพรตลาดกลางแถบกรุงเทพและปริมณฑล และปริมาณ

ความต้องการเพิ่มขึ้นแบบทวีคูณ ดังนั้นจ าเป็นต้องวางแผนการผลิตโดยด่วน

การสร้างรายได้เสริมจากการท านา การปลูกสมุนไพรสามารถท าได้หลายรูปแบบ เช่น ปลูกสมุนไพร
เป็นพืชหลัก หรือตามแนวรั้วในบริเวณบ้าน ตามที่ว่างในนา หรือปลูกแซมไม้อื่นที่ปลูกในสวน โดยที่เกษตรกรไม่
ต้องเพิ่มที่ดิน แต่เป็นการใช้พื้นที่ดินให้เกิดประโยชน์เพิ่มขึ้น ท าให้มีรายได้เพิ่มขึ้นจากการขายสมุนไพรเสริมรายได้
จากการท านา สามารถขยายก าลังการผลิตสมุนไพรเพื่อเป็นอาชีพใหม่ให้แก่ชาวบ้านได้อีกด้วย

การลดการเก็บสมุนไพรจากป่าธรรมชาติ พืชสมุนไพรส่วนใหญ่สามารถปลูกและเจริญเติบโตได้ดีใน

จังหวัดสกลนคร แต่ไม่มีการแนะน าส่งเสริมให้มีการปลูก ดังนั้นเมื่อจ าเป็นต้องใช้ยาสมุนไพร ชาวบ้านมักจะเก็บ
ผลผลิตสมุนไพรหลายชนิดเก็บได้จากป่าธรรมชาติ เช่น ป่าภูพาน ป่าภูลังกา ป่าดอนปู่ตา ป่าชุมชนต่างๆ โดยเข้า
ไปตัดเอามาใช้ท ายาสมุนไพร หรือจ าหน่ายไปยังร้านขายยา ท าให้พรรณไม้หลายชนิดถูกท าลายบางชนิดเริ่มสูญ

พันธ์ไปจากป่า เช่น ตูมกาแดง ประดงเลือด จันแดง ตูมกาทอง กวาวเครือขาว เป็นต้น การส่งเสริมให้เกษตรกร
ผลิตสมุนไพรท าให้เกิดการเรียนรู้ วางแผน และพัฒนาระบบการใช้สมุนไพรแบบยั่งยืน ลดปัญหาการเก็บสมุนไพร
จากแหล่งธรรมชาติ

ดังนั้นการศึกษาครั้งนี้จึงมีวัตถุประสงค์ เพื่อให้มีปริมาณสมุนไพรเพียงพอต่อความต้องการใช้ในงาน
สาธารณสุข ทั้งชนิดและปริมาณของสมุนไพร เพื่อลดปริมาณการซื้อวัตถุดิบยาสมุนไพรจากตลาดกลาง และ

เพื่อให้ได้ชุมชนต้นแบบในการผลิตวัตถุดิบสมุนไพรปลอดสารพิษของจังหวัดสกลนคร

วิธีการด าเนินงาน

กิจกรรม ประชุมสร้างการเรียนรู้เสริมสัมพันธ์ในกลุ่มสู่เป้าหมาย
หน่วยงานด าเนินการ สาขาวิชาการแพทย์แผนไทย คณะทรัพยากรธรรมชาติ มทร.อีสาน
- รายละเอียดกิจกรรม จัดประชุมย่อยในแต่ละชุมชน จ านวน 10 ชุมชนๆ ละ 1 ครั้ง
- รายละเอียดกิจกรรม เสวนาแลกเปลี่ยนองค์ความรู้การผลิตวัตถุดิบสมุนไพรแก่สมาชิก

- รายละเอียดกิจกรรม เสวนาแลกเปลี่ยนองค์ความรู้การแปรรูปวัตถุดิบสมุนไพรขั้นต้น
- รายละเอียดกิจกรรม จัดประชุมสรุปผลการด าเนินกิจกรรม ปัญหาอุปสรรค์ ก าหนดแผนกิจกรรมในปี
ถัดไป และจัดตั้งสหกรณ์การผลิตสมุนไพร

กิจกรรม การผลิตวัตถุดิบสมุนไพรในแต่ละชุมชน
หน่วยงานด าเนินการ สาขาวิชาการแพทย์แผนไทย คณะทรัพยากรธรรมชาติ มทร.อีสาน

- รายละเอียดกิจกรรม สนับสนุนพันธุ์พืชสมุนไพรและปัจจัยการผลิตเบื้องต้น ให้กับกลุ่มเกษตรกรและ
สมาชิกสหกรณ์สมุนไพรสกลนคร จ ากัด