Page 608 - บทความแนวปฏิบัติที่ดี KM มทร.+2 ครั้งที่ 10

602

แนวทางการปฏิบัติที่ดีในการท าวิจัยที่เหมาะสมต่อชุมชนบนพื้นที่สูง

กรณีศึกษา:ชุมชนบ้านม่อนเงาะ เพื่อการพัฒนาอย่างยั่งยืน”
Appropriate guideline for conducting research with hill tribe communities: A

case study sustainable development for Hmong at Mon Ngor Village

3
2
1
วรรณธิดา วงศ์เรือน วรจักร์ เมืองใจ และ วรสิทธิ์ ตันตินิพันธุ์กุล
1
นักวิจัย ศูนย์ความร่วมมือมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลล้านนา
มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี เพื่อมูลนิธิโครงการหลวงและกิจกรรมวิชาการ
2
อาจารย์สาขาวิศวกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลล้านนา
3
อาจารย์คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี
3
1
2
E-mail: yoongyee3@gmail.com ,worrajak@gmail.com , tantini3@gmail.com

บทสรุป
งานศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาแนวทางการท างานการท าวิจัยที่เหมาะสมต่อชุมชนบนพื้นที่

สูง เพื่อการพัฒนาชุมชนและสังคมอย่างยั่งยืน กลุ่มเป้าหมายระยะแรกคือกลุ่มเกษตรกรโดยรอบศูนย์พัฒนา
โครงการหลวงม่อนเงาะ 1 หมู่บ้าน คือ บ้านม่อนเงาะ ต าบล เมืองก๋าย อ าเภอแม่แตง จังหวัดเชียงใหม่ เป็น
ชุมชนเผ่าม้งอาศัยอยู่บนพื้นที่สูง มีภูมิทัศน์เป็นแหล่งท่องเที่ยวที่ส าคัญในต าบล อาชีพหลักท าการเกษตร
เพาะปลูกพืชเพื่อส่งผลผลิตให้กับโครงการหลวงม่อนเงาะ ใช้วิธีการวิจัยเชิงคุณภาพและการทดลองเชิง

ปฏิบัติการ มีแนวทางการท างาน 13 ขั้นตอน ได้แก่ ลงพื้นที่เก็บข้อมูลบริบทชุมชน จัดกิจกรรมทดลองเชิง
ปฏิบัติการ จัดเวทีคืนข้อมูลสู่ชุมชน เกิดโครงการวิจัยร่วมกับชุมชน (Social Engagement) การจัดอบรมเชิง
ปฏิบัติการ ติดตามผลการด าเนินงานอย่างต่อเนื่อง ค้นหาผู้น าการเปลี่ยนแปลงในชุมชน (Change Agent) จัด
ส่งเสริมความรู้เฉพาะด้าน สร้างเครือข่ายความร่วมมือ จัดตั้งกลุ่มสมาชิก ใช้นวัตกรรมสนับสนุน การทดลอง

วัดผล วิเคราะห์ผล และการถอดบทเรียนและถ่ายทอดองค์ความรู้ร่วมกับชุมชน
จากกรณีศึกษาพบว่าโมเดลต้นแบบมีความเหมาะสมต่อชุมชนบนพื้นที่สูง ก่อให้เกิดการท า
โครงการวิจัยที่เกิดการแก้ปัญหา พัฒนาชุมชนอย่างตรงจุด สามารถขยายเครือข่ายความร่วมมือไปยังชุมชน

ใกล้เคียงเพิ่ม 2 หมู่บ้าน 1 ร้านค้า พบผู้น าการเปลี่ยนแปลงเข้าร่วมโครงการ 3 คน เกิดการแปรรูปผลผลิต
การเกษตรส่วนเกิน 2 ผลิตภัณฑ์ เกิดอาชีพเสริม 4 อาชีพ เป็นอาชีพที่สนับสนุนกิจการ 1 อาชีพ มีรับรายได้
เสริมช่วงเว้นว่างจากการเกษตร 150-200 บาทต่อวัน เกิดการสร้างแนวนโยบายที่เหมาะสมในการท างาน
สนับสนุนกิจกรรมอย่างมีส่วนร่วมต่อชุมชน ร่วมกับหน่วยงานภาครัฐ และเอกชนในพื้นที่ ท าให้ทุกภาคส่วนได้
ใช้ศักยภาพในบทบาทที่รับผิดชอบต่อชุมชนได้อย่างสูงสุด ปัจจัยที่มีผลต่อความส าเร็จของกระบวนการท างาน

คือ การวิจัยร่วมอย่างมีส่วนร่วมกับชุมชน ผู้น าการเปลี่ยนแปลง เครือข่ายความร่วมมือ

ค าส าคัญ: ม่อนเงาะ ข้อตกลงสัมพันธ์ การพัฒนาที่ยั่งยืน
Summary

This study project aims at exploring a suitable research model that can assist
highland community to gear toward sustainable development. The target area for the first
phase of the project is the community of local farmers in the vicinity of Mon Ngor Royal
Project Development Center. Mon Ngor village is Hmong community living on the top of high

land in Mueang Kai Sub-district, Mae Taeng District, Chiang Mai. As the highest point in the