Page 669 - บทความแนวปฏิบัติที่ดี KM มทร.+2 ครั้งที่ 10
P. 669
663
อีสานเกี่ยวกับการท าโหวด นับวันจะสูญหาย ท าให้เกิดการขาดสูญทางวัฒนธรรมเหมือนในอดีตที่ผ่านมา จึง
ควรเร่งศึกษาองค์ความรู้ด้านการท าโหวดจากช่างโหวดที่มีความเชี่ยวชาญคือ นายทรงศักดิ์ ประทุมสินธุ์
นายบัญชา ชอบบุญ ซึ่งทั้งสองท่านเป็นผู้เชี่ยวชาญด้านดนตรีพื้นบ้านอีสานเป็นชาวบ้านหนองพอก อ าเภอ
หนองพอก จังหวัดร้อยเอ็ด โดยเฉพาะนายทรงศักดิ์ ประทุมสินธุ์เป็นผู้ริเริ่มน าเอาโหวดที่เป็นของเล่นชาว
อีสานมาพัฒนาเป็นเครื่องดนตรี ท าให้เกิดเสียงที่ไพเราะเหมือนดนตรีพื้นบ้านอีสานชนิดอื่นๆ เช่น โปงลาง พิณ
และแคน ศึกษาถึงเทคนิคกระบวนการท าโหวดให้ได้เสียงดีมีคุณภาพ มีการจัดเก็บข้อมูลในรูปแบบที่เป็น
เอกสาร จัดท าวีดีทัศน์เพื่อพัฒนาองค์ความรู้ ภูมิปัญญาและสารสนเทศทางด้านการท าโหวดให้เป็นที่สืบค้น
ส าหรับผู้ที่สนใจต่อไป
ปัญหาของกระบวนการหรือวิธีการด าเนินงานที่ผ่านมา
ก่อนจะมีการจัดการความรู้เรื่อง การท าโหวด ไม่ค่อยมีผู้ให้ความสนใจอยากศึกษาเรื่องนี้เท่าที่ควร
ทั้งนี้เหตุเพราะ เยาวชนมองไม่เห็นคุณค่าของเครื่องดนตรีโหวดที่เป็นสัญลักษณ์ของจังหวัดร้อยเอ็ด หรืออาจ
เป็นเพราะการท าโหวดมีขั้นตอนและกระบวนในการท าที่ค่อนข้างยุ่งยาก ผู้ที่จะฝึกท าโหวดจึงต้องมีความ
อดทน ความละเอียดอ่อน ต้องมีสมาธิและเป็นคนใจเย็น เวลาพูดถึงการท าโหวดจึงเหมือนการบังคับให้มาฝึก
ทั้งที่ความรู้ในการท าโหวดนั้นกว่าจะได้มาถึงจุดที่ประสบความส าเร็จเป็นที่ประทับใจคนทั้งประเทศนั้น ไม่ใช่
เรื่องง่ายๆ ดังนั้นถือว่าความรู้ในการท าโหวดถือว่าเป็นความรู้ที่มีคุณค่าและเป็นประโยชน์ต่อสังคมประเทศชาติ
อย่างแท้จริง
วิธีการด าเนินงาน
จากการด าเนินงานที่ผ่านมาของสาขาวิชาศิลปะดนตรีและการแสดงพื้นบ้านอีสาน ที่รับผิดชอบการ
จัดการเรียนการสอนหลักสูตรศิลปะดนตรีและการแสดงพื้นบ้านอีสาน จุดเริ่มต้นของแนวคิดหรือแรงบันดาล
ใจในการด าเนินการจัดการความรู้ครั้งนี้คือ รายวิชา โหวด ที่เปิดสอนในหลักสูตรศิลปะดนตรีและการแสดง
พื้นบ้านอีสาน วิทยาลัยนาฏศิลปร้อยเอ็ด สถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์ กระทรวงวัฒนธรรม ยังไม่มีต าราหรือ
เอกสารประกอบการสอนในรายวิชาดังกล่าว และในเวลาที่เครื่องดนตรีโหวดเกิดช ารุดเสียหาย นักศึกษาบาง
คนที่ไม่มีความรู้ด้านการซ่อมบ ารุงก็จะทิ้งเครื่องดนตรีไปเลย บางคนที่อยากซ่อมแต่ไม่ขวานขวยในการเรียนรู้
ก็เกิดความท้อถอยหรือไม่สนใจศึกษาด้านการซ่อมบ ารุงเครื่องดนตรีและการท าโหวด ด้วยเหตุผลและ
ความส าคัญดังกล่าว สาขาวิชาฯ จึงมีแนวความคิดที่จะศึกษาการจัดการความรู้เรื่อง การท าโหวด จาก
ผู้เชี่ยวชาญด้านดนตรีพื้นบ้านอีสาน(โหวด) คือ นายทรงศักดิ์ ประทุมสินธุ์ นายบัญชา ชอบบุญ ที่อ าเภอ
หนองพอก จังหวัดร้อยเอ็ด
การด าเนินงานโครงการมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาเทคนิควิธีการท าโหวดให้ได้เสียงที่มีคุณภาพ เพื่อ
ศึกษาวิธีการซ่อมบ ารุงและปรับแต่งเสียงโหวดให้ตรงตามระดับเสียงมาตรฐาน จึงด าเนินการเสนอโครงการ
จัดการความรู้เรื่อง การท าโหวด ต่อฝ่ายวิจัยและสร้างสรรค์ สถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์ กระทรวงวัฒนธรรม
เมื่อได้รับอนุมัติโครงการแล้ว จึงเริ่มด าเนินการตามกระบวนการจัดเก็บองค์ความรู้ 7 ขั้นตอน ดังนี้
1. การบ่งชี้ความรู้ เป็นการพิจารณาว่าองค์กรมีวิสัยทัศน์ พันธกิจ ยุทธศาสตร์ เป้าหมายคือศึกษาการ
ท าโหวด และเพื่อให้บรรลุเป้าหมาย เราจ าเป็นต้องใช้การสนทนากลุ่ม อบรมเชิงปฏิบัติการท าโหวด เพื่อให้ผู้
เข้าอบรมมีส่วนร่วมในการท าโหวด
2. การสร้างและแสวงหาความรู้ เช่นการสร้างความรู้ใหม่ แสวงหาความรู้จากผู้เชี่ยวชาญภายนอกคือ
นายทรงศักดิ์ ประทุมสินธุ์ นายบัญชา ชอบบุญ
